Hormonen en trauma
Hormonen spelen een belangrijke rol in de manier waarop het lichaam en ons brein reageren op én herstellen van trauma. Trauma kan namelijk de hormonale balans behoorlijk verstoren, wat op zijn beurt invloed heeft op zowel de fysieke als de mentale gezondheid.
Welke hormonen zijn betrokken bij een traumareactie? En welke invloed heeft dit op je lichamelijke en mentale gezondheid?
Cortisol
Cortisol is een stresshormoon dat door de bijnieren wordt vrijgegeven als reactie op acute stress of trauma. Het helpt het lichaam omgaan met stress door energie vrij te maken, de bloeddruk te verhogen en ontstekingen te verminderen.
Bij chronisch trauma of langdurige stress kunnen cortisolniveaus constant verhoogd blijven, wat kan leiden tot bijvoorbeeld een verzwakt immuunsysteem, geheugenproblemen, verhoogde angst en depressie. Bij sommige mensen kan het systeem ook “uitgeput” raken, wat resulteert in abnormaal lage cortisolniveaus, zichtbaar in extreme vermoeidheid en verminderde stressbestendigheid.
Adrenaline en Noradrenaline
Deze hormonen bereiden het lichaam voor op de “vecht-of-vlucht”-reactie. Ze verhogen de hartslag, de bloeddruk en het energieniveau.
Bij mensen die een traumatische ervaring hebben meegemaakt, kunnen adrenaline- en noradrenalineniveaus verhoogd blijven, wat kan leiden tot hyperalertheid, slapeloosheid en angst.
Oxytocine
Oxytocine wordt vaak het “knuffelhormoon” genoemd en speelt een rol bij sociale binding, vertrouwen en stressvermindering. Trauma kan de productie en werking van oxytocine verstoren, wat kan leiden tot moeilijkheden met hechting en vertrouwen in relaties. Aan de andere kant kan oxytocine ook een rol spelen bij het herstel van trauma door het bevorderen van sociale steun en verbondenheid.
Vasopressine
Vasopressine is een hormoon en neurotransmitter die nauw verwant is aan oxytocine. Het speelt een rol in de regulatie van agressie, sociaal gedrag en de waterbalans in het lichaam.
Veranderingen in vasopressine kunnen bijdragen aan verhoogde agressie en problemen met sociale interacties bij mensen die trauma hebben ervaren.
Endorfines
Endorfines zijn neurotransmitters die fungeren als natuurlijke pijnstillers en geluksgevers. Ze worden vrijgegeven tijdens stressvolle situaties om het lichaam te helpen omgaan met pijn en stress.
Tijdens een traumatische gebeurtenis kunnen endorfineniveaus stijgen, wat tijdelijke verlichting van pijn en stress kan geven. Na het trauma kan het lichaam echter moeite hebben om een gezonde balans in de endorfineniveaus te herstellen, wat kan leiden tot stemmingsstoornissen en verslaving aan activiteiten die de endorfineproductie stimuleren.
Schildklierhormonen
Schildklierhormonen, zoals thyroxine (T4) en trijoodthyronine (T3), reguleren het metabolisme en hebben invloed op energieniveaus, stemming en cognitieve functies.
Trauma kan de werking van de schildklier verstoren, wat kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, depressie, angst en cognitieve stoornissen. Dit komt doordat langdurige stress de hormonale assen ontregelt: alle energie gaat naar overleven in plaats van naar groei, herstel en voortplanting.
Geslachtshormonen (Oestrogeen, Progesteron, Testosteron)
Deze hormonen spelen een cruciale rol in voortplanting en stemming. Trauma kan de balans van geslachtshormonen verstoren, wat kan leiden tot stemmingsstoornissen, verminderd libido en menstruatiestoornissen. Bij vrouwen kan bijvoorbeeld oestrogeen een beschermende rol spelen tegen de effecten van stress, terwijl een verlaging van oestrogeen kan bijdragen aan angst en depressie na trauma.
Insuline
Insuline is een hormoon dat helpt bij de regulatie van bloedglucose door het bevorderen van de opname van glucose in de cellen.
Chronische stress en trauma kunnen insulineresistentie bevorderen, wat het risico op diabetes type 2 verhoogt. Dit kan ook invloed hebben op de hersenfunctie, aangezien glucose de belangrijkste energiebron voor de hersenen is.
Kortom…
Trauma kan aanzienlijke effecten hebben op het hormonale systeem, wat grote invloed heeft op het functioneren van het brein en op je fysieke en mentale gezondheid. Deze hormonale veranderingen kunnen soms zelfs leiden tot PTSS, angststoornissen, depressie en fysieke gezondheidsproblemen.
In mijn praktijk werk ik veel met deze klachten en zie ik van dichtbij welke invloed trauma en (langdurige) stress kunnen hebben. Wat vaak wordt genegeerd vanwege de sterke “we moeten door”-mentaliteit. Uit ervaring weet ik dat dit niet houdbaar is, met alle gevolgen van dien.
Met de juiste behandeling gericht op mentale gezondheid, voeding en leefstijl kun je veel betekenen voor je hormoonbalans. Op naar een gezond en gelukkig leven 🍀